Gdy planowaliśmy nasz pierwszy wyjazd do Gruzji, mieliśmy do zagospodarowania zaledwie 6 dni i plan, żeby skoro jesteśmy bez dzieci, koniecznie pojechać gdzieś w góry.
Lądując w Kutaisi chcieliśmy początkowo zaszarżować i oblecieć Swanetię i Kazbeg, ale szczęśliwie poradziliśmy się mądrzejszej od nas znawczyni Gruzji, od której także wypożyczaliśmy auto. Martyna bardzo rozsądnie doradziła nam, żebyśmy raczej skupili się na Swanetii i pobyli tam chwilę dłużej. Mówiła, że podobno nikt, kto tam pojechał, nie był zawiedziony. I że na pewno wrócimy drugi raz, więc wtedy zrobimy Kazbeg.
I wiecie co? W jednym i drugim miała rację!
Swanetia- gdzie to jest?
Swanetia to wysokogórski region Gruzji opierający się od północy o pasmo Kaukazu. Stolicą tego obszaru jest Mestia, która pełni rolę mniej więcej taką jak Zakopane w Tatrach- jest świetną bazą wypadową na okoliczne szlaki.
Przyznam, że jeszcze w samolocie do Gruzji słyszeliśmy rozmowy innych pasażerów o tym, że zaraz następnego dnia łapią marszutkę (busa) do Mestii, a nawet byliśmy pytani o to, czy się zrzucimy na wynajem wspólnego auta w tamtym kierunku.
Dlatego obawialiśmy się, że wylądujemy w totalnie zatłoczonym, popularnym wśród turystów miejscu. Na szczęście, w odróżnieniu od Zakopanego, Mestia jest dużo mniej skomercjonalizowana i ciągle jeszcze ma charakter bardziej Szklarskiej Poręby. Być może na tle okolicznych miejscowości, gdzie trudno nawet dojechać, sprawia wrażenie „dużego miasta”, ale dla nas Polaków to nadal małe górskie miasteczko. Dlatego nie bójcie się, tylko jedźcie do Mestii!
Swanetia- jak dojechać?
No właśnie, a jak dojechać do tej Swanetii? Swanetia jest na północ od Kutaisi i drogi dojazdu są właściwie dwie.
Pierwsza, lajtowa, wiedzie drogą asfaltową przez Zugdidi i da się ją przejechać właściwie dowolnym samochodem w ciągu około 5h.
Możecie też złapać marszutkę w Kutaisi, czyli jednego z popularnych busów, które zazwyczaj prowadzą podobno szaleni kierowcy, którzy nie przestrzegają zasad drogowych.
Zresztą jest to typowe dla wszystkich Gruzinów za kierownicą, o czym piszemy w naszym artykule tutaj.
Jeśli jedziecie własnym samochodem, polecamy zrobić przerwę na tamie w Zugdidi. To siódma co do wielkości zapora na świecie!
Można ją zwiedzać z przewodnikiem w pakiecie za 10 lub 20 lari (około 17-35zł), a wejść na oglądanie tamy z góry można za 2 lari (3,50zł). Podobno to jedna z większych atrakcji na trasie, ale gdy my tam zajechaliśmy, na ogromnym parkingu stały tylko dwa samochody poza naszym.
Druga opcja to górska trasa przez Lentekhi. Podobno jedna z najpiękniejszych tras offroadowych w Gruzji, ale żeby to sprawdzić, musicie mieć naprawdę porządny samochód terenowy typu Landrover.
My od Martyny wypożyczyliśmy Jeepa Renegade i był on za słaby, żeby jechać tą drogą. Zakaz wjazdu mieliśmy nawet wpisany do umowy.
Swanetia- jaka tam jest pogoda?
Swanetia to region górski. Dziki. Ze słabymi drogami i czasem kiepsko oznaczonymi szlakami. Jadąc tam, trzeba jednak uzależnić program od pogody. Czyli jak pada to w ogóle nie jechać, bo górskie trasy rozmokną i nawet dobre auto będzie grzęzło w błocie.
Poza tym to są góry, bardzo wysokie (nawet 4500-5000 m n.p.m), więc temperatura tam jest zawsze niższa niż w innych regionach kraju (w sierpniu 2022 gdy w Kutaisi było 38 stopni, w Mestii jakieś 15 stopni mniej).
Dlatego wydaje nam się, że o ile nie jesteście prawdziwymi hardcore’ami, w razie deszczu i złej pogody trzeba jednak zmienić swoje plany i zrezygnować z wyjazdu do Swanetii.
Co można robić w Swanetii?
Swanetia to region o bardzo burzliwej historii, która uspokoiła się dopiero na początku XXI wieku. Żeby nie robić za długiego wykładu, napiszę tylko, że jak to zwykle bywa z „góralami”, także i w Polsce przecież, jest to lud bitny.
W Gruzji Swanetia w ogóle jest i była regionem o dużej autonomii– z własną historią i własnym językiem, a także własnymi tradycjami. Wydaje się, że tamtejsi mieszkańcy przez wiele lat bardziej czuli się Swanami niż Gruzinami w ogóle. Jeszcze niedawno był to także region bardzo niebezpieczny, gdzie nie stacjonowała policja, a miejscowi rabusie napadali na turystów (o ile w ogóle ktoś tam jeździł).
Dopiero około 20 lat temu Swanowie ogarnęli, że zamiast napadać na turystów, mogą od nich „wyciągać kasę w inny sposób” 🙂 czyniąc z rozwiniętej turystyki źródło legalnych, obfitych dochodów. Wiem, że mieli nawet ambicje uczynić ze swojego regionu „nową, ale tańszą Szwajcarię” 🙂 Chyba nie do końca im się to udało, ale może na szczęście!
Nas bardzo ucieszyło to, że Swanetia nadal jest raczej na bocznym torze głównych turystycznych szlaków. Pewnie dlatego, że dojazd tam i z powrotem zajmuje jednak te 10 godzin.
I ten „slow life” jest naprawdę widoczny i wyczuwalny- nie tylko w zachowaniu miejscowych, ale także i samych turystów (pisaliśmy o tym więcej w artykule „20 rzeczy, którymi zaskoczy Cię Gruzja”)
Okej, no to jesteśmy już na miejscu w Mestii. Co można tam robić? Oto kilka propozycji od nas.
1. Przejdź się po miasteczku.
Wyjdź poza ścisłe „centrum” na drugą stronę drogi do starej części miasta. Tak, tam gdzie jest dużo wież. Te kamienne strażnice to zresztą charakterystyczny widok dla tego regionu, dla którego Swanetia została wpisana na listę UNESCO Heritage.
Baszty z kamieni były budowane dla obrony przed najeźdźcami (mówiłam, że Swanetia ma bardzo burzliwą historię). To tam chroniła się cała rodzina w razie wrogiego napadu. Połączenie baszty z domem umożliwiało im na przykład troskę o zwierzęta czy stały dostęp do jedzenia i wody.
W każdym razie- polecam, idź do starego miasta powłóczyć się uliczkami. Masz szansę poczuć się trochę jak mieszkaniec średniowiecznego grodu– dookoła domy z kamienia, drogi jakieś takie dzikie (bez chodnika oczywiście), krowy wszędzie…Nie pasują tu tylko samochody i elektryczne lampy 🙂
2. Wejdź na swanecką wieżę.
Na sam dach! Doświadczyliśmy tej niezwykłe atrakcji w miejscowym muzeum Michaiła Khegianiego- alpinisty, w swoim czasie najbardziej znanego sportowca w ZSRS, który urodził się właśnie w Mestii.
Muzeum mieści się w jego prywatnym domu i jest prowadzone przez jego rodzinę– nas oprowadzał bratanek Michaiła. Do obejrzenia jest stary dom swanecki oraz pamiątki po alpiniście, ale największą atrakcją była dla nas możliwość wejścia na dach kamiennej wieży!
Polecamy, bo to jedno z takich doświadczeń, gdy człowiek wdrapując się po kilkumetrowej drabinie, która nigdzie nie jest przymocowana, zastanawia się, czy jego ubezpieczenie pokryje koszty ewentualnego leczenie (czy to już sport ekstremalny??) i przy okazji co on tu w ogóle robi. Ekstra!
3. Zjedz posiłek u miejscowych gospodarzy
Bo zakładam, że spanie ogarniesz sobie w jakimś guesthousie?
Z restauracji nie polecano nam nic innego poza „Leilą”, w której wizyta sama w sobie jest ciekawym doświadczeniem– wszędzie pamiątkowe podpisy, ściany oklejone pamiątkami, głównie od Polaków. Ale kelnerzy wolno chodzą i z jakąś taką pogardą dla klienta… jedzenie dobre, ale nie ma o czym mówić w porównaniu z ucztą, którą za niewiele większe pieniądze przygotowała nam gospodyni miejsca, gdzie spaliśmy.
O tym jak gotują w Gruzji i dlaczego na każdym kroku czeka Cię wigilia- również pisaliśmy w tym artykule.
4. Podziwiaj widoki
Po prostu 🙂
Dookoła będą cudowne góry, w tym w Ushguli najwyższy szczyt Gruzji– Shkhara – 5193 m n.p.m.
5. Poznaj okoliczne trasy trekkingowe
Jest ich naprawdę sporo na kilku poziomach „zaawansowania”. Szczegółowy przewodnik znajdziesz u Jozefa na tej stronie– polecamy!
My ze względu na brak czasu, gdyż do dyspozycji na trekking mieliśmy realnie jeden dzień, wybraliśmy malowniczą i dość długą trasę.
Początek pokonuje się kolejką Hatsvali na szczyt Zuruldi, potem grzbietem na wzgórze Mentashi, gdzie oprócz anten satelitarnych jest także piękny punkt widokowy. Zmęczeni mogą zawrócić i zjechać kolejką na dół, zadowoleni z trasy mogą iść dalej do wioski Zwirmi i stopem wrócić do Mestii.
Piękna, łatwa trasa z niesamowitymi widokami. Idziesz po Bieszczadach, a dookoła wysokie Tatry.
Zresztą sam wjazd kolejka też był dla nas super atrakcją. Za 20 GEL (ok 35zł) wjeżdżasz dwoma etapami kolejki na wysokość 2400m n.p.m., skąd podziwiać można na przykład przepiękny i groźnie wyglądający podwójny szczyt Ushby (4710 m n.p.m.)
6. Przyleć tu samolotem
Oczywiście jeśli masz czas, sposobność i budżet.
Lotnisko w Mestii to maleńki pas startowy, na którym zaledwie 2-3 razy w tygodniu ląduje równie maleńka awionetka z Kutaisi. Ale jakie widoki muszą mieć pasażerowie samolotu, gdy lecą doliną dosłownie pomiędzy szczytami! Fiu! Fiu! No i słyszeliśmy, że „łowcy lotów” kupują bilety na tę trasę dla samej jej niezwykłości.
7. Ushguli nasza miłość
No i na koniec najlepsze, co nas spotkało- wyprawa do Ushguli, czyli małej wioski, położonej jakieś 1,5h jazdy od Mestii.
Jedzie się dosyć słabą drogą, ale nasz Jeep Renegade spokojnie dał radę. Ba! Nawet busy (marszrutki) dają radę, bo jeśli nie masz własnego samochodu, można „na rynku” w Mestii łapać przewoźnika, który za 40GEL (ok 70zł) przetransportuje cię tam i z powrotem na jednodniowy trip do Ushguli.
My polecamy zostanie tam na co najmniej jedną noc, bo miejsce jest niezwykłe, a jego atmosferę można w pełni docenić po godzinie 16.00, gdy wycieczki już wracają do Mestii, a zostają głównie tubylcy oraz przybysze śpiący na miejscu.
Co robić w Ushguli?
Po pierwsze znajdź jakiś klimatyczny nocleg.
Zresztą- wszystkie tam będą klimatyczne 🙂 My na przykład spaliśmy w miejscowym muzeum, gdzie przy okazji mieliśmy super klimatyczną miejscówkę do zdjęć.
Zamów u nich jedzenie, rozmawiaj, integruj się, słuchaj opowieści, odpoczywaj, ciesz się wolno upływającym czasem.
Po drugie- ciesz się otoczeniem.
Gdy my przyjechaliśmy do wsi, padało. Ale dzięki temu zobaczyliśmy „Nepal w Szkocji„- dookoła wysokie góry i domki z kamienia jak z nepalskich wiosek, a tuż za domami zielone wzgórza i pasące się na nich konie. Widoki są bajeczne!
Po trzecie- idź do kina!
W starej kamiennej wieży na prześcieradle z małego rzutnika kilka razy dziennie (o 3,5,7 i 9) puszczają film „Dede”.
Zrobiony przez miejscowych, zagrany przez miejscowych, kręcony tam właśnie- opowiada dramatyczną historię kobiety, która pokochała innego niż jej obiecano.
Historia bardzo ciekawa, profesjonalnie opowiedziana, a do tego można zobaczyć jak wygląda Ushguli zimą. Zaspy śniegu na 6 metrów!
Bilety do kina dosyć drogie- 20 GEL (tyle co kolejka), ale bardzo warto!
Po czwarte- trekking.
Dookoła są różne opcje, wszystko znajdziesz u Jozefa pod tamtym linkiem.
My poszliśmy na lodowiec Shkhara. Trasa długa jak na Morskie Oko- 9km w jedną stronę, ale wiedzie doliną z pięknymi widokami. Lodowiec odjechany, całkiem szary, nie widać, że to lód w ogóle. I idzie się ścieżkami wśród barszczu Sosnowskiego. Jest klimat!
Żeby nie iść- łapcie stopa, bo dużo samochodów typu landrover jedzie pod lodowiec do kawiarni. Taksówki nie opłaca się brać- życzą sobie 150GEL, czyli pod 300zł. Autostop za darmo, a jaka nas przygoda spotkała to opowiemy w kolejnym wpisie.
Do Ushguli pojechaliśmy po krótkiej relacji starszej Amerykanki, którą poznaliśmy na trasie z kolejki Hatsvali. Powiedziała, że spała tam dwie noce i zostawiła serce na całe życie. Mogę powiedzieć, że nam wystarczyła jedna noc, żeby Ushguli zostało w naszych sercach na zawsze.
